Tuesday 31 December 2013

Takepan Anak Kidung

Sebagai bagian dari adat istiadat masyarakat Sasak, dahulu kala para tetua(zaman Baloq kita) sering membaca takepan ini sebagai bagian ari ritual tolak bala misalnya pada saat ruwahan aau selametan.

Kidung Rumeksa in Wengi belum pernah disunting, maka saya menyajikannya di bawah ini. Anak Kidung ditulis dengan menggunakan tembang Jawa, khususnya tembang Dangdanggula. Anak Kidung ini bermaksud menghilangkan semua kekuatan yang dapat merugikan manusia dan ketentremannya, seperti penyakit, cobaan dan lain sebagainya, khususnya rasa bilahi. Di sini
adalah alih aksara naskah lontar Anak Kidung, milik Kristel van der Korst, Loosdrecht, sebagai contoh.

DANDANGGULA
1. /1a/ Ana kidung, angrasa dina wngi, tan gu / rahayu, aduh
ing alara, / luput ing balahi kabéh, ji / m sétan datan purun,
pana /1b/ luhan datan awani, aduh i / ng panggawé ala, gni
wong alu / put, gni atemahan tirta, / maling anah, tan ana
wani ri ka /2a/ mi, guna dudu pan sirna.
 

2. Sakeh / i lara pan samya ambali, / sawoh i kemat, si puru /
n olas, kawelas asih padu /2b/ luné, sakéh i braja luput, ka /
di kapuk tibaniréki, sakéh / ing bisa tawar, sawok roda /
tatap, kaya’ agung lemah sih, /3a/ sok ing landak, gwa ri
mong lemah mi / ring, pekik i puwaning marak. /
 

3. Pagulingané warak sakang / lwir, kadya ngambah, i segara
sat, /3b/ kowasa ngambah pucuké, apan sa / rira ayu,
ngingidran sako / héh i widadari, rinak / ing para malaékat,
sakatah /4a/ ing rasul, dadya ta sarira tunggal, / nétra Adam,
uteku bagi / nda Esis, pngucapé nabi / Musa.
 

4. Sumsumku Patimah /4b/ kang lénuwih, nabi Yakup, pamya
/ saningwang, nabi Yusup cahya / ngku mangké, nabi Dawut
/ swarangku, mwang Suléman kasaktén ma /5a/ mi’, nabi
(I)brahim i nyawa, Idri / s i rambut, baginda (A)li ku /
litingwang, Abu Bakar, getih / daging marsinggih, balungkuk
baginda /5b/ Usman.
 

5. Siji-sawiji mulana da / di, ta marencah, dadi (i)sini / ng
jagat, kang sami ring jasat / reké, sakéh rencana (a)gung,
nora wani ma /6a/ rek ing kami, sakéh ingkang rencana, / lan
isining wanéku, jim kala / wan blis lanat, nora wani, / saking
takdir Alah luwih, brerka /6b/ t nabi rasululah.
 

6. Sing angidung ana / kidung iki, dénya gati, la / nggeng
ma’muliya, aywa miril mu’mi / nin reké, slamet lan rahayu,
/7a/ noranana wani marek ing kami, sa / nwéh ikang rencana,
pada a / njarit-jerit iku, brakat na / bi Adam mwah, nabi rarul
/7b/ Mustapa kang lénuwih, brakat la’ila / ha ilalah.
 

7. Kuluhu’ gni u / balak-ubalik, séta / n mara, sétan matya,
blis /8a/ lanat suminggah reké, sakéh / é kang arungu, kang
anurat / kang animpeni, dadi raha / yuning jasat, kinarya sasa
/8b/ bur, winacahakening to / ya, kinarya (a)dus, wong / lara
tuwak iki, kiner / ya adus wong édan. /9a/
 

8. Lamun ana wong édan dhurpari, puwa / sanen, sadina
sawangya, / i derna jingga lengé, lamun si / ra angluruk,
musuhira datan /9b/ wani, lamun sira aprang, wate / k
ingkang skul, skurlé tigang pu / lukan, musuhira, rare / p
norana wani, rahayu /10a/ kang aprang.
 

9. Lamun ana wong kabanda / iki, mwang kadenda, lan wong
/ kabratan ing utang, yu / gya asembahyang reké, wayah
/10b/ é tngeh dalu, ping sawola / s winaca aris, ucu / l ikang
kabanda, malih kang / binanda iku, agelis si /11a/ ra
linuwaran, wong utang / sinahuran déra Yang Widi / , wong
agring nulih waras, (éh éh éh éh éh /11b/
 

10. Sumsumku Patimah kang lénuwih, / kang minangka,
rahayuni jasa / t, panguluning rasul ta reké, / sakéhé kang
tumuwuh, salira /12a/ né tunggal lan nabi, atéku ya Mu /
hammat, pangulun i rasu / l, pinayungan Adam / sowara,
samaptané, /12b/ sakatah i pra nabi, mapan / salirané
tunggal. /
 

11. Pupuyun tutugeng /13a/ nong(?) tutub langit, angin barat,
/ gumlang ing tawang, cinancang ta ké / tang reké, angrajak
gunung siyu, / jala sutra ilu mama’, mi /13b/ wah sawéh i
braja, mangadang i / suh, anulak panggawé ala, / rara
rungga, gumingsir pada a / glis, awor sakéh i wi /14a/ ksa.
 

12. Alungguh ring luhur kursi, kang atunggu, / sinurak ing tawang, pangalebur lara kabéh, / kusuk-kusuk i luhur, iku ing
lang / -lang i langit, miwa sakéh ing braja, ma /14b/ ngadang
i musuh, atunggul (l)atri lan syang, ki / na wdi, blis lanat
suminggah sami, nora wani kang karencana.
 

13. Pan / punika i budiniréki, wali Arab, /15a/ sasang kadi
mula, kirun sukung tangan reké, / wanak karuntang atunggu,
suku kiwa nga / gem gada wesi, anulak rara ru / ngga, satru
lawan musuh, pan tineggah /15b/ déni yang, ider-ider,
kaluhu’ balan / ubalik, sing ala satruning Alah. /
 

14. Gunung siyu sanggup palutur iki, sagara / asat, panuruh
satruh driyané, mama /16a/ nikan teguh timbul, wawalyan
kasakti / yan i nabi, lut senjata lanang, / tantu Mekah iku,
betdil tulup / pancar upas, pada putung, jempar i /16b/ nora
nginganin, pélor ambal iki Da / hlan.
 

15. Gunung siyu makapager mami’, / katon murub, sing
tumingal / ilang, miwah sang utamé reké, sa /17a/ kwéh i
lara lebur, tantu mamah ing awa / k mami’, miwah sakwéh i
bra / ja, magadang i musuh, ya ing rah / mat ma’mulya,
rahmat jati, /17b/ jumneng basa jasmani, ya rahmat
ma’mulya.
 

16. Abner sang rasu bani, kang adulu, awla / s sadaya, lulut
asih sarat kabéh / , mapan nabi ptang puluh, amayungang
rahi /18a/ hina wngi, damar nabi wokasan, sapda / nabi
Dawut, aptak baginda / Amsyah, sing arungu, ajeri / t-jerit
samya wdi, linuruk /18b/ samya sirna.
 

17. Lamun tan bisa amba sai / ki, ginawyé, dadi simat puni /
ka, tguh tibul paparabé, ya / n ginawa alurung, musuhira ta
/19a/ n awani, luput panggawé ala, gni wong / ngaluput,
musuhira tan uni / nga, pan sinipen, rinaksa / i Yang Widi,
teguhé tan pata /19b/ ndingan.
 

18. Satru musuh kundhur pada wdi, / apawangan, wruh
Bétalmukedas / bolak-balik panggawéné, amba / lik kinowang
kundhur, rara rungga pada /20a/ gumingsir, kang agring
nulih waras, wong / gni luput, nora wani umareka, / saking
rahmat, rahayu pakra / tinéki, rahmat patulung Alah. /20b/
 

19. Sing angidung ana kidung dina wngi, sapa / wruha, reké
araningwang, dun disu / n maksi raré, dépun raré / ku,
samurti lan ki sabrangti, ngalih a /21a/ ran ping tiga, arta
driya téngsun, du / k ingsun angalih aran, yang arta / ti,
araningsun tuwa i / ki, sapa wruh araningwang.
 

20. Sapangu /21b/ wruh kembang tampus siréki, awruh /
ingaran, yang arta drarya, tuga / l pancar i samané, sing sapa
/ wruh puniku, sasat teguh Pager /22a/ Wesi, rinaksa wong
sajagat, kang a / kidung iku, lan aluput ing durjan / wngi,
tanawani wong cidra (rusak) /22b/
 

21. Du ana kidung iki, sabran wa (rusak) / nn awani wong
cidra, yadyan bisa / tawar bahé, sing amaca arungu, / kang
anurat kang animpeni, no /23a/ ra wani kang rencana, sawngi
luput, / yan binakta alulunga, ri margané, / sing kapapak
pada asih, dadya / n ana wong gila.
 

22. Milané tan /23b/ kna sanding, gagéndhongan, miwah
wawa / rakan, Alah angadangena reké, / krana ta aja wruh,
yan awruh pu / nika wdi, saki sagara wétan, /24a/ Alah
angadang iku, jujuluk syang tu / gal, tunggal jati, dumeteng /
sang yang artati, aran pkur jati / nya.
 

23. Apaparab soma hari, /24b/ ilaheni, arané duk agesang,
wu / s mati kaya arané, duk langgi / h anéng gunung,
apaparab wasi / séng jati, ngalih aran ping tiga, /25a/ duk
anom matéku, adam jati do / dolan, ing urunan, ngalih aran
sri jati, niscaya ake / ning rawa.
 

24. Segara agung mako /25b/ bumi iki, lagi iku, ni wong sa /
buwana, pada asih mawoh kabéh, / sing bisa ngakgé kampuh,
ko / wasa ngangambah bumi, singandari bulan, /26a/ pada
asih maréngsun, yadin manusya / asih sira, Sang Yang
Tunggal, para / ndéné kawolas asih, atma / ni rama ring
yang.
 

25. Sakatahé panem /26b/ bahan puji, kaatura, kang angra /
ksa jagat, kang asih i mu’min / kabéh, atuduh marga luhung,
kang / adumi i dumi dasih, kang murah a /27a/ néng dunya,
nora kang luput, sami sinung / an baksana, tkéng éwan, miwa
/ h ruma beténg jro bumi, sami sinunga / n baksana.
 

26. Kang akraya utusan /27b/ kang lénuwih, i sakwéhé, jim
lan / manusya, ngangangken kasih reké, no / rananana kadi
iku, kasih / ané sakéh i pra nabi, pan /28a/ mulané akerya,
dadi ratu iku, da / di swarga lan nraka, tan liyan / saking,
sihira mri dutadi, ki / nerya kanyata’an.
 

27. Sadéréng /28b/ é bumi langit iki, dur puniku, pan / wus
ana, lan kayu’ ana reké, a / nginur kang rumuhun, saki takdir
A / lah luwih, duk Alah anandika, ma /29a/ ring nur lan kayu’
puniku, lah nur a / sujut dasi (rusak) pada sujut, pi / ng lima
asujut iki, iku mu / lané ana salat.
 

28. Mulané ana /29b/ salatiréki, lima waktu, nur mula / né
ika, asujut ping lima re / ké, karané kayu’ puniki, /
Sajaratulmuntaha iki, empang /30a/ ipun lilima, anging ta
kayu’ puni / ku, norana mawipatra, sajati / né, nur mulané
rumuhun, iku kang / dadi panutan.
 

29. Saking kasaka /30b/ ’ Alah luwih, akeryanen, kakasih / i
yang, minangka didi kabéh / gumilang-gilang asruh, anéng u
/ sul kalam mri rincing, awarna /31a/ kadi lintang, kendil
aranipun, / cinantél déning aras, tumé / tésan, tétés dadi roh
/ ing nabi, ika mulané ana jagat. /31b/
 

30. Ing aranan yayahiréki, rohira reké, baginda Ada / m,
tunggal iku pinakané, ba / ginda Adam ika, ingaranan /32a/
yayahing jisim, mulané ana ba / dan, nyawané kang rumuhun,
nur / bwat ring rasullah.
 

31. Sahira saki / ng Adam siréki, ginentis sira, ing /32b/
rarahinira, kang ingaran awa reké, / mijil saking suta jalu,
inga / ranan baginda Sis, nurbwat anéng / Adam, lami-lami
tumurun, prapta /33a/ siréng apdhulah.
 

32. Tamat. né luhu’. nhung / sa’ (motif bunga-bungaan
dengan aksara ditulis di tengah-tengah) hat dawa pukuhul
laku yamilat, / wala yumilat, wali yumila / lat masahulahata,
wa’ / ngahul sukal (motif bunga-bungaan) /34a/ né raja
Ubesi, aran jaya. / bismilahirahmanirahim, / raja Ubesi,
bapa’nya aji / namanya Besi, mendadi kentar /34b/ tiping
batu ponku asal besi, si / di luwar besi, di dalem besi, / Alah
besi Muhammat besi, bla / kangku besi, yén sira mangan
/35a/ awak sarirangku besi, saheng ko / sing burungan, kapir
jenengi / ra, yén ingsun mangan sira, haram jnengisun, aja
sira /35b/ mangan kulitku satampaking apalu, / aja sira
mangan dagingku, satampaking kaki, aja sira ma / ngan
getihku satampaking /36a/ gurinda, galih aran pamor purasa
/ ni, maléla waja pada lemes / sakéh i wesi kuning, pada /
lemes satampaking apalu /36b/ paron, brakat
la’hilaha’hilalah, /37a/ Alah uma dowa tulak bilahi, / rubuhrabah
sandi babah, u / ru umbalah pandhu balah, ku / luhu’
sungsang-sungsang jim sétan /37b/ katulah, raja kanon, raja
ku / ning, abulah ramatulah, / Majapahit buta bisu gni /
pandhu bala, blis dara sétan mati, /38a/ janma marajan mati,
sing jahil satru / ning Alah, kutda brakat do / wa tulak bilahi,
brakat la’hi / laha’ilalah brakat Muha /38a/ mmatda
rasululah. léyot latét / sang awet, Alah sang Alah sira /
jayakrasa, jneng aku Jayakarsa, mapan aku gaduh sangurungurung
Jayakarsa, /39a/ nyarek acacek kaka’ amaté, / woda
putih kalala musna i / lang, ayu mneng ratu burung, / sidi
mandi mantra sangurung-urung burung /39b/ . mhal mati
datu mur kawula / déwa ngéndéng dowé / datu mas panji
mapan aku / gaduh sangurung-urung. /40a/ Alah uma dowa
tulak bilahi, ru / buh-rabah, rendhib kabalah, uru / umbalah,
pak dhurbalah, raja ka / kén raja kuning, raja bumi raja /40a/
langit, raja lahat, majapahit / panulak bilahi. (/41a dan /41b/
kosong) né senjerit tawu se / hér. ugik-ugik-ugik. uwak uwak
uwak uwak /42b/ ugik ugik ugik ugik , / ugik ugik ugi / k,
uwak uwak uwa / k uwak uwak uwak.

6 comments:

Unknown said...

Rumekso Ing Wengi by Kanjeng Sunan Kalijaga

Laluazhar said...

Moge mogi kisanat di berkahi hyang widi..tahnks atas tulisan nya ..sangat bermanfaat

Raden buling jagat said...

Alhamdulillah sangat bermanfaat...

Unknown said...

Ini anak kidung sasak kah....

Jaya said...

Masih banyak kurangnya..
Kalau punya sasak itu dak sembarangan di temukan,,

Jaya said...

Bukan kayaknya,, ini anak idung jawa kayaknya

Post a Comment

Rinjani Mountain